สิ่งจำเป็นในการสืบต่อเนื่องของสิ่งมีชีวิต  คือ การสืบพันธุ์  ทำให้เกิดสิ่งมีชีวิตตัวใหม่ชนิดเดียวกันกับพ่อแม่  และเมื่อสิ่งมีชีวิตตัวใหม่เจริญเติบโตถึงระยะหนึ่งก็จะสืบพันธุ์ให้สิ่งมีชีวิตตัวใหม่เกิดขึ้นต่อไปเรื่อย ๆ การสืบพันธุ์เพื่อเพิ่มจำนวนของสิ่งมีชีวิต  มีทั้งแบบอาศัยเพศ  และแบบไม่อาศัยเพศ

การสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและสัตว์ชั้นต่ำบางชนิด

ส่วนใหญ่ของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวมักมีการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ (Asexual  reproduction) วิธีการนี้ไม่ต้องใช้เซลล์สืบพันธุ์  ซึ่งมีอยู่หลายวิธีคือ

  การแบ่งออกเป็นสองส่วน  (Binary  fission) 

ส่วนใหญ่เป็นการแบ่งเซลล์ของพวกโพรทิสต์  ซึ่งอาจแบ่งตัวตามขวางหรือตามยาว ขึ้นกับชนิดของโพรทิสต์นั้น  เช่น อะมีบา พารามีเซียม  ยูกลีนา ดังรูปที่  1  หลังจากแบ่งเซลล์แล้วแต่ละเซลล์จะแยกกันออกไปเจริญเติบโต  แต่โพรทิสต์บางชนิดเมื่อแบ่งเซลล์แล้วยังมีการรวมตัวกันอยู่โดยไม่แยกออกจากกัน  เช่นโพรโทค็อกคัส (Protococus) หรืออาจจจะแยกกันภายหลังก็ได้

การแบ่งตัวออกเป็น  2  ส่วนนั้น  นิวเคลียสจะแบ่งตัวก่อน  ในพารามีเซียมถึงแม้จะมีนิวเคลียส 2  อัน  คือ นิวเคลียสใหญ่หรือมาโครนิวเคลียส (Macronucleus) และนิวเคลียสเล็กหรือไมโครนิวเคลียส (Micronucleus) ก็ตามนิวเคลียสทั้งสองแบ่งตัวก่อน  เมื่อแบ่งนิวเคลียสแล้วจึงแบ่งไซโทพลาซึมแล้วจึงแบ่งเยื่อหุ้มเซลล์  ทั้งไซโทพลาซึมและเยื่อหุ้มเซลล์ต่างแบ่งแยกออกจากกันโดยเด็ดขาด  และเซลล์ใหม่ที่เกิดขึ้นจะมีองค์ประกอบต่าง ๆ ในเซลล์เหมือนเซลล์แม่ทุกประการ

     การแบ่งออกเป็นสองส่วนนี้  พวกเซลล์ยูคาริโอตใช้วิธีแบ่งเซลล์ไมโทซิส  แต่พวกเซลล์โพรคาริโอตยังไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียสจึงไม่ถือว่ามีการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส

การแตกหน่อ  (Budding)

    กระบวนการสืบพันธุ์แบบนี้พบได้ในสิ่งมีชีวิตหลายชนิด  ทั้งพวกโพรทิสต์  สัตว์ชั้นต่ำ  เช่น ในยีสต์ไฮดราฟองน้ำ

               เมื่อมีสิ่งมีชีวิตเหล่านั้นมีอาหารอย่างสมบูรณ์ เซลล์หรือตัวเดิมเริ่มมีติ่งเล็ก ๆ ยื่นออกมา และติ่งนั้นค่อย ๆ ใหญ่ขึ้น จนกระทั่งถึงระยะหนึ่งรูปร่างเหมือนตัวเดิมแล้วจึงหลุดออกไปหรือติดอยู่กับตัวเดิมได้